Compostella – profijt uit groenafval

Wie wel eens door de plattelandsdorpjes van Ethiopië heen kwam, is het vast opgevallen: her en der steken lange staken uit de hagen, bij de ingang van veel compounds. Met daarop een omgekeerde plastic pot of fles. Voor de dorpelingen is dit signaal duidelijk: daar is ’tella’, het lokale gerstenat, of een sterkere gestookte variant ervan verkrijgbaar. Dus: kom erbij, en geniet van een kroes vol tella. Waarvan voor mij de pittige smaak veel betere associaties oproept dan de smoezelbruine kleur.

Wat ook opgevallen kan zijn, is dat overal groenafval ligt. Daar waar groenten of tomaten geladen zijn, liggen hopen afgekeurde resten. Waar een stal langs de weg staat, wordt de mest met het stro de weg opgeveegd. Alles wat de herkauwers niet verteren, is afval. En aan afval heb je niks, dat gooi je aan de kant.

De teelt van voedselgewassen wordt in Ethiopië vooral gedaan gebruikmakend van kunstmest. Koemest heeft een ander doel, dat wordt gedroogd en gebruikt voor het stoken van de kookvuurtjes. De overheid distribueert jaarlijks DAP en ureum richting de boeren. Twee kunstmestsoorten die de broodnodige (jawel, hier wel) stikstof en fosfaat bevatten. Hoewel de meeste boeren bij de bemesting de aanbevolen hoeveelheden redelijk opvolgen, blijft de opbrengst van granen, groenten en aardappels grosse modo steken op 20-30% van het normale niveau. De grote boosdoener hierin is het gebrek aan de overige noodzakelijke meststoffen, zoals kalium, magnesium en calcium. Die worden elke teeltseizoen wel door de plant uit de bodem opgenomen, maar met de het wegrijden van de oogst verdwijnen deze mineralen voorgoed van de akker. En worden dus niet weer aangevuld. De gewasgroei wordt in steeds heviger mate hierdoor beperkt; en zelfs een dubbele dosis kunstmest maakt dat gebrek niet ongedaan.

In de afgelopen tijd hebben wij proeven gedaan met de productie van vloeibare compost uit allerhande organisch afval. Want in dit klimaat met negen droge maanden verloopt de vertering van organisch materiaal in de grond erg traag. En een composthoop moet natgehouden worden, wat ook niet gaat gebeuren. Nat composteren is eenvoudig en levert een mooie gier op, die qua kleur veel weg heeft van tella…. En die voor de plant zeker niet minder gezond is dan de tella voor ons. We noemen dat goedje dan ook ‘compostella’, een aansprekende naam, voor ons en voor hen.

Die compostella bevat vrijwel het gehele spectrum aan meststoffen die een groeiende plant nodig heeft. Het is niet moeilijk te bereiden en – met water verdund – eenvoudig over de planten te gieten. Met reusachtig goede gevolgen!

Afgelopen jaar hebben wij compostella toegediend aan teff, het fijne graan van Ethiopië. Dat leverde een opbrengstverhoging van meer dan 100% op, een verdubbeling van de oogst. Waarbij de kosten voor de compostella nog geen 5% waren van de meeropbrengst.

We hebben het vervolgens ook toegediend aan dertig volkstuintjes bij particulieren (urban gardeners) in Bishoftu. En wederom, de opbrengst aan aardappels was 62% hoger dan die zonder tella. Een omgerekende toename van 17 ton naar 26 ton per hectare. Alleen door de compostella, meer niet!

Inmiddels hebben we de rijping van de compostella in kleine bassins aardig in de vingers. In drie weken tijd is in dit warme klimaat de verwering grotendeels voltooid, zoals de EC-metingen ons leren. De overgebleven schoon-geweekte resten kunnen we samenpersen tot goed brandbare houtstofblokken, met een aangenamere rook dan die van de gedroogde koeienvlaaien.

De volgende stap is dat we nu de bereiding en toepassing van compostella bij de boeren en tuinders gaan laten beginnen. De ingrediënten hebben ze al. We zijn nu op zoek naar de meeste goedkope variant van robuuste bassins (1000 liter) van kunststof of beton, betaalbaar voor de mensen hier (suggesties welkom!). Zodat ook zijzelf de voorhanden liggende plantenresten kunnen benutten om de oogst van hun tuin en akker te verdubbelen. Want dat heeft Ethiopië nodig: alles benutten wat voorhanden is om eerst de bevolking goed te kunnen voeden; een volle maag is een voorwaarde voor stabiliteit en ontwikkeling.

We hebben het vervolgens ook toegediend aan dertig volkstuintjes bij particulieren (urban gardeners) in Bishoftu. En wederom, de opbrengst aan aardappels was 62% hoger dan die zonder tella. Een omgerekende toename van 17 ton naar 26 ton per hectare. Alleen door de compostella, meer niet!

Inmiddels hebben we de rijping van de compostella in kleine bassins aardig in de vingers. In drie weken tijd is in dit warme klimaat de verwering grotendeels voltooid, zoals de EC-metingen ons leren. De overgebleven schoon-geweekte resten kunnen we samenpersen tot goed brandbare houtstofblokken, met een aangenamere rook dan die van de gedroogde koeienvlaaien.

De volgende stap is dat we nu de bereiding en toepassing van compostella bij de boeren en tuinders gaan laten beginnen. De ingrediënten hebben ze al. We zijn nu op zoek naar de meeste goedkope variant van robuuste bassins (1000 liter) van kunststof of beton, betaalbaar voor de mensen hier (suggesties welkom!). Zodat ook zijzelf de voorhanden liggende plantenresten kunnen benutten om de oogst van hun tuin en akker te verdubbelen. Want dat heeft Ethiopië nodig: alles benutten wat voorhanden is om eerst de bevolking goed te kunnen voeden; een volle maag is een voorwaarde voor stabiliteit en ontwikkeling.

Compostella, winst vloeiend uit miskend afval!